Fiðrildasafnarar
Stjörnufræðingar reyna að safna eins mörgum hringþokum og þeir geta. Hringþokur eru glóandi gas- og rykský í geimnum, oftar en ekki óhemju fallegar. Nú hafa stjörnufræðingar byrjað að fylgjast með þessum skýjum í okkar hluta vetrarbrautarinnar með Chandra röntgengeimsjónauka NASA. Á myndinni sjást fjórar fiðrildalaga hringþokur sem sjónaukinn hefur nú þegar tekið ljósmyndað.
Þessi ský sýna okkur skeið sem allar meðalstórar stjörnur eins og sólin okkar ganga í gegnum. Þegar stjarna hefur brennt öllu eldsneyti sínu, þenst hún út og verður rauður risi. Stjarnan getur þá orðið nokkur hundruð sinnum breiðari en sólin okkar! Þegar stjarnan er svo stór á hún í stökustu vandræðum með að halda í ytri efnislög sín og missir stóran hluta þeirra út í geiminn.
Eftir situr heitur kjarninn úr stjörnunni. Hann byrjar smám saman að falla inn í sjálfan sig. Allt efnið í kjarnanum verður svo samþjappað að lítil en mjög þung stjarna verður til sem við köllum hvítan dverg. Hvítur dvergur er stjarna með svipað efnismagn og sólin en er á stærð við jörðina!
Gasið og rykið sem stjarnan varpar frá sér myndar hringþoku sem sveipar hvíta dverginn litríkum hjúpi. Þessir gashjúpar eru af mörgum stærðum og gerðum. Á myndunum sérðu að efnið hefur myndað tvö ský út frá sitt hvorri hlið stjörnunnar. Skýin líta út eins og vængir á fiðrildum!
Skemmtileg staðreynd: Næstum allar stjörnur mynda hringþokur að lokum, þar á meðal sólin. Stjörnufræðingar telja að í vetrarbrautinni okkar séu líklega yfir 30.000 hringþokur.
Frekari upplýsingar
Þessi frétt er unnin í góðu samstarfi við UNAWE og Space Scoop.
